کابل‌کشی ساخت‌یافته چیست و چرا مهم است؟

یک شبکه کامپیوتری ساده مجموعه‌ای متشکل از یک سوئیچ با تعدادی کابل است که کامپیوترها و سایر تجهیزات درون شبکه از طریق کابل‌هایی به سوئیچ متصل شده‌اند.

به لحاظ تئوری، امکان ترسیم چنین شبکه‌ای روی کاغذ ساده است، اما هنگامی که قصد پیاده‌سازی یک سوئیچ که کابل‌های مختلفی به آن متصل است را داشته باشید کار مشکل می‌شود.

کارشناسان شبکه به‌خوبی می‌دانند که خدمات پیاده‌سازی زیرساخت شبکه (خدمات پسیو شبکه) کار پیچیده و طاقت‌فرسایی است، زیرا در دنیای واقعی با مشکلات فیزیکی مختلفی مثل دیوارها و سقف روبرو هستید.

متأسفانه عامل انسانی باعث بروز مشکلات زیادی می‌شود. به طور مثال، کاربران ممکن است روی کابل‌ها قدم بگذارند، دانسته یا ندانسته کابل‌ها را از سوکت‌های شبکه جدا کنند یا کابل متصل به سوئیچ را با فشار زیادی از آن خارج کنند که باعث قطع سیم‌های درون کابل شده یا باعث ازکارافتادن پورت سوئیچ شوند.

علاوه بر این، کوچک‌ترین اشتباهی در کابل‌کشی می‌تواند خسارت‌های زیادی به سازمان‌ها وارد کند. مشکلات این‌چنینی باعث شدند تا سازمان‌های بزرگ ارائه‌دهنده خدمات شبکه مجموعه‌قواعد و خط‌مشی‌هایی که به نام کابل‌کشی ساخت‌یافته از آن نام‌برده می‌شود را تصویب کنند.

کابل‌کشی ساخت‌یافته چیست؟

کابل‌کشی ساخت‌یافته به پیاده‌سازی زیرساخت شبکه کابلی با رعایت اصول و استانداردهای بین‌المللی اشاره دارد. به‌طوری که فرایند کابل‌کشی، نصب اتصالات، پریزها و سایر تجهیزاتی که متصل به کابل‌ها هستند بر مبنای یک نقشه مشخص انجام شود. کابل‌کشی ساخت‌یافته سعی می‌کند ارتباطات کابلی یک مجموعه، اتاق سرور و مراکز داده را به شکل دقیقی سازمان‌دهی کند.

بر مبنای این تعریف مشاهده می‌کنیم که کابل‌کشی ساخت‌یافته به طراحی، مستند‌سازی و مدیریت پایین‌ترین مباحث دنیای شبکه یعنی لایه فیزیکی اشاره دارد. لایه فیزیکی پایه و اساس هر مدل شبکه‌ای (داده‌‌محور، چندرسانه‌ای یا صوتی) را شامل می‌شود.

رسانه فیزیکی چگونگی ارسال سیگنال‌ها یا داده‌ها در شبکه را تعریف می‌کند. تقریباً 70٪ شبکه‌های ارتباطی که از آن‌ها استفاده می‌کنید شامل تجهیزات پسیو مثل کابل‌ها، پچ‌پنل‌ها و بلوک‌های اتصال‌دهنده هستند. بر همین اساس مستندسازی این مولفه‌های شبکه فرآیند حساس و مهمی است.

محیط فیزیکی می‌تواند کابل مسی (به‌طور مثال، Cat5e، Cat6 و غیره)، کابل کواکسیال، فیبرنوری یا کابل‌کشی‌های مخصوص ارتباطات ماهواره‌ای باشد.

کابل‌کشی ساخت‌یافته بر مبنای مجموعه‌ای از استانداردها انجام می‌شود که چگونگی سیم‌کشی مراکز داده، دفاتر و ساختمان‌های تجاری یا مسکونی را بر مبنای نوع کابل‌ها و پریزهای ماژولاری که استفاده می‌شوند (به‌طور مثال، کابل‌های رده (CAT 5e) یا کابل‌های رده 6 (CAT 6) تعریف می‌کند.

این استانداردها نحوه قرار گرفتن کابل بر مبنای هم‌بندی انتخاب شده را تعریف می‌کنند، به‌گونه‌ای که در نهایت تمام خروجی‌ها به یک پچ پنل مرکزی برسند که به‌طور معمول در رک‌سرورها نصب می‌شود. هر خروجی را می‌توان به یک سوئیچ شبکه که درون رک نصب می‌شود یا به یک پچ‌پنل متصل کرد.

اشنایدر الکترونیک این مفهوم را این‌گونه تعریف می‌کند: «کابل‌کشی ساخت‌یافته به زیرساخت‌های کابل‌کشی جهت برقراری ارتباط میان مولفه‌های شبکه در محیط یک ساختمان یا یک فضای خاص گفته می‌شود.

در واقع کابل‌کشی ساخت‌یافته را باید مجموعه‌ای از اصول و روش‌های استاندارد توصیف کرد که این مجموعه خود به زیر مجموعه‌هایی تقسیم می‌شود.

منظور از زیر مجموعه، بلوک‌های قابل کنترلی است که تجهیزات شبکه در هر بلوک، مستقل از تجهیزات موجود در سایر بلوک‌ها مدیریت و نگهداری می‌شوند.»

مولفه‌های سیستم کابل‌کشی ساخت‌یافته

به‌طورکلی، مولفه‌های کابل‌کشی ساخت‌یافته به پنج بخش اصلی تقسیم می‌شوند که هر یک از این بخش‌ها، ویژگی‌ها و استانداردهای خاص خود را دارند. این بخش‌ها به شرح زیر هستند:

نقطه علامت‌گذاری (Demarcation point)

منظور از نقطه علامت‌گذاری، محلی در نزدیکی ساختمان (داخل آن) است که کابل‌کشی شرکت مخابرات به پایان رسیده و کابل‌کشی‌های ارتباطی داخل ساختمان از آن نقطه آغاز می‌شود.

در بیشتر موارد، یک دی مارک یا نقطه سرحد (demarcation point) دستگاهی است که نشان می‌دهد یک ارائه‌دهنده سرویس مخابراتی کارش به پایان رسیده و فرایند کابل‌کشی شبکه یک سازمان آغاز شده است.

در این محل تجهیزاتی نصب می‌شود که ارتباط میان شبکه خصوصی سازمان و شرکت ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی را به وجود می‌آورند. این ارتباط می‌تواند از طریق خطوط تلفن، خطوط اجاره‌ای و نمونه‌های مشابه باشد.

اتاق تجهیزات یا ارتباطات (Equipment or Telecommunication Room)

اتاق‌ تجهیزات یا ارتباطات به اتاق‌هایی گفته می‌شود که محل قرارگیری تجهیزات اصلی شبکه و تجهیزات مخابراتی است.

تمامی اتصالات اصلی شبکه در این اتاق‌ها سازمان‌دهی می‌شوند. برخی منابع این مکان‌ را اتاق MCR سرنام Main Cross Room می‌نامند.

کابل‌کشی عمودی (Vertical Cabling)

در هر طبقه از ساختمان به اتاقی نیاز است که تجهیزات اصلی مانند سوئیچ، روترها و ملزومات دیگر در آن قرار بگیرد و تمامی کابل‌های کشیده شده در ساختمان به آن ختم شوند. این مکان‌ها که اتاق تجهیزات (ER) سرنام Equipment Room نام دارند، پس از اتاق MC مهم‌ترین محل در ساختمان (شبکه) هستند.

جهت ایجاد ارتباط میان این اتاق‌ها و اتصال آن‌ها به اتاق MC کابل‌کشی‌هایی باید انجام شود. باتوجه‌به این‌که این اتاق در طبقات مختلفی از ساختمان قرار دارند، کابل‌ها باید به‌صورت عمودی در بین طبقات کشیده شوند. این نوع کابل‌کشی، به کابل‌کشی عمودی معروف است و مهم‌ترین قسمت کابل‌کشی در شبکه است.

کابل‌کشی افقی (Horizontal Cabling)

کابل‌کشی افقی به انجام کابل‌کشی میان ملزومات شبکه داخل اتاق تجهیزات و پریزهای شبکه موجود در اتاق‌های کاری کاربران اشاره دارد.

این کابل‌کشی، از طریق داکت‌ها، ترانک و مسیرهایی که روی دیوارها یا در سطح زمین نصب شده‌اند و در برخی موارد از طریق مسیرهایی که از داخل کف کاذب یا سقف کاذب عبور می‌کنند انجام می‌شود.

محیط کاری (Work Area)

محیط کاری به محوطه یا اتاقی گفته می‌شود که تجهیزات کاربران نقطه پایانی در آن قرار دارند. منظور از کاربران نقطه پایانی، افرادی است که به شکل مستقیم از کامپیوترها، لپ‌تاپ‌ها، چاپگرها، تلفن‌های آی‌پی و دستگاه‌های دیگر برای اتصال به شبکه استفاده می‌کنند.

محیط کاری محل اتصال تجهیزات شبکه به پریزهای شبکه است. در کابل‌کشی استاندارد به‌ازای هر سه متر فاصله یک پریز شبکه نصب می‌شود.