مایکروسافت سال‌ها است دو نسخه متفاوت از سیستم‌عامل‌ها که هر یک نگارش‌های مختلفی دارند را روانه بازار می‌کند. نسخه اول، سیستم‌عامل دسکتاپ این شرکت است که کاربران عادی از آن استفاده می‌کنند، درحالی‌که نسخه دوم حرفه‌ای‌تر است و برای سازمان‌ها طراحی شده و به آن ویندوز سرور می‌گویند.
هر یک از این سیستم‌عامل‌ها قابلیت‌های خاص خود را دارند، بااین‌حال نسخه سرور، برای کاربردهای خانگی طراحی نشده و قابلیت‌های مدیریتی پیشرفته‌ای دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.
سرور چیست؟
سرورها، کامپیوترهای قدرتمند با سخت‌افزارهای سطح بالایی هستند که برای خدمت‌رسانی به کلاینت‌های شبکه استفاده می‌شوند. سرورها وظایف سنگینی دارند و بخش عمده‌ای از محاسبات شبکه روی آن‌ها انجام می‌شود، به‌طوری که گاهی اوقات به هزاران کاربر خدمت‌رسانی می‌کنند. هرچه شبکه بزرگ‌تر و پیچیده‌تر باشند، سرور نیز باید سخت‌افزارهای قدرتمندتری داشته باشد. با این تعریف مشاهده می‌کنیم سیستم‌عاملی که روی سرور نصب می‌شود باید توانایی پشتیبانی از سخت‌افزارهای قدرتمند را داشته باشد و علاوه بر این قابلیت‌های لازم برای مدیریت کامپیوترها و تجهیزات شبکه را داشته باشد. به همین علت است که برخی شرکت‌ها و سازمان‌ها از سرورهای اچ پی برای مدیریت شبکه خود بهره می‌برند. برای اطلاعات بیشتر در زمینه خرید سرور و تجهیزات شبکه می‌توانید به سایت شرکت ناسا به آدرس https://netssa.net مراجعه کنید.
سیستم‌عامل دسکتاپی مایکروسافت
مایکروسافت سیستم‌عامل ویندوز را در نگارش‌های مختلفی روانه بازار می‌کند. ویندوز مخصوص کامپیوترهای دسکتاپی، ویندوز مخصوص سرورها، ویندوز مخصوص تجهیزات اینترنت اشیا و ویندوز مخصوص تجهیزات توکار از سیستم‌عامل‌های مختلفی هستند که مایکروسافت برای کاربردهای خاص طراحی می‌کند. بااین‌حال، دو مدل ویندوز دسکتاپی و ویندوز سرور بیشتر موردتوجه شرکت‌ها و کاربران قرار دارد. ویندوزهای دسکتاپی با ویندوزهای سرور هم‌نسل خود شباهت‌های ظاهری و بعضاً فنی زیادی دارند، اما کاربری آن‌ها متفاوت است. نسخه‌های عادی ویندوز (مثل ویندوز XP، ویندوز ۷، ویندوز ۸ و ویندوز ۱۰) برای کارهای عادی و اداری طراحی شده‌اند و نیازمندی‌های سخت‌افزارهای آن‌ها سنگین نیست. کاربران می‌توانند روی سیستم‌عامل‌های دسکتاپی نرم‌افزارهایی مثل فوتوشاپ، ویژوال استودیو و موارد این چنینی را نصب کرده و برای انجام کارهای ساده‌ای مثل گشت‌وگذار در اینترنت از آن استفاده کنند. البته سیستم‌عامل‌های دسکتاپی مایکروسافت را می‌توان برای پیادهسازی شبکه‌های محلی کوچک یا خانگی با نهایتاً 20 کلاینت یا پیادهسازی شبکه‌های ورک‌استیشن استفاده کرد. بااین‌حال، اگر سروری را خریداری کنید، یک ویندوز عادی پاسخ‌گوی نیازهایتان نخواهد بود و باید از یک سیستم‌عامل حرفه‌ای‌تر استفاده کنید.
تفاوت ویندوز سرور با ویندوز معمولی چیست؟
در نگاه اول رابط کاربری ویندوزهای سرور و ویندوزهای دسکتاپ شباهت زیادی به هم دارند، زیرا هر دو سیستم‌عامل توسط یک شرکت طراحی شده‌اند و از هسته یکسانی استفاده می‌کنند، بنابراین در بیشتر قابلیت‌هایی که حالت عمومی دارند یکسان هستند. به همین دلیل است که برخی ابزارها مثل ابزارهای مدیریت سیستم یا مدیریت هارددیسک در هر دو سیستم‌عامل قرار دارند. حتی محیط دسکتاپ این سیستم‌عامل‌ها مثل نوار وظایف، دکمه استارت و چینش مولفه‌های صفحه شبیه هم است و برنامه‌های بومی ویندوز مثل نوت پد و ماشین حساب در ویندوز سرور نیز وجود دارند، اما تفاوت‌های کاربردی ویندوز عادی با ویندوز سرور زیاد است.
به طور معمول، کاربران عادی تنها به 32 تا 64 گیگابایت حافظه اصلی دارند و تقریبا همه آن‌ها از سیستم‌هایی استفاده می‌کنند که یک پردازنده مرکزی روی آن نصب شده است، اما در مقیاس سازمانی که حجم عظیمی از محاسبات توسط سرور انجام می‌شود، هرچه مقدار حافظه اصلی بیشتر و پردازنده‌های بیشتری نصب شده باشد، کارها با سرعت بیشتری انجام می‌شود.
دومین تفاوت ویندوز سرور و ویندوز معمولی در نحوه استفاده از دیسک‌های سخت است. سرورها بهگونهای پیکربندی می‌شوند که قابلیت RAID کردن هارددیسک‌ها را دارند. به‌طوری که چند هارددیسک بر مبنای یک معماری منطقی مشخص به کار گرفته می‌شوند. در این حالت اگر یکی از هارددیسک‌ها خراب شد، هارددیسک بعدی وظایف آن را به عهده می‌گیرد. در این حالت داده‌ها از دست نمی‌روند و خدمت‌رسانی متوقف نمی‌شود. برای دستیابی به RAID های ترکیبی سطوح بالا سیستم‌عامل باید توانایی پشتیبانی از آن‌ها را داشته باشد. در سیستم‌عامل‌های معمول مثل ویندوز 10 کاربران نیازی به RAID کردن هارددیسک‌ها ندارند.
ویندوز سرور حداقل برنامه‌ها و امکانات را میزبانی می‌کند. ویندوز سرور، برای محیط‌های کاری جدی طراحی شده و به همین دلیل بیشتر ابزارهای ویندوز عادی در نسخه سرور وجود ندارند یا نصب نشده‌اند. به طور مثال، در ویندوز سرور 2016 یا 2019 خبری از مرورگر اج یا فروشگاه ویندوز نیست یا حتا نصب مرورگر کروم مستلزم دریافت مجوز از مدیر شبکه است.
توانایی نصب نرم‌افزارهای مدیریت سازمانی روی سرور، مدیریت و کنترل دامین‌ها و کلاینت‌ها و وجود اکتیو دایرکتوری به‌عنوان یک ابزار واحد برای مدیریت طیف گسترده‌ای از خدمات ارائه شده توسط ویندوز سرور که سرپرست شبکه برای ساخت دامنه‌ها و حساب‌های کاربری در شبکه و تخصیص مجوزهای درست به آن‌ها از اکتیو دایرکتوری استفاده می‌کند، از ویژگی‌های برجسته ویندوز سرور هستند. به بیان دقیق‌تر، اکتیو دایرکتوری را باید شبیه به یک بانک اطلاعاتی توصیف کرد که تمامی مولفه‌های ویندوز سرور را میزبانی می‌کند. به طور مثال، می‌توان چند کاربر که وظایف یکسانی دارند، را درون یک گروه قرارداد و مجوز دسترسی این گروه را بهگونهای تعریف کرد که تنها به پوشه‌های خاصی روی سرور دسترسی داشته باشند. اکتیو دایرکتوری یکی از مهم‌ترین مولفه‌های ویندوز سرور است که تعریف قابلیت‌های آن خود به یک کتاب جداگانه نیاز دارد.
دومین قابلیت مهم این سیستم‌عامل پروتکل پیکربندی پویای میزان (DHCP) سرنام Dynamic Host Configuration Protocol است که به طور خودکار به هر یک از تجهیزات متصل به شبکه، یک آدرس آی‌پی یکتا می‌دهد. اگر DHCP روی ویندوز فعال باشد، مدیر شبکه نیازی ندارد به شکل دستی به تک‌تک تجهیزات شبکه آدرس آی‌پی اختصاص دهد؛ بنابراین DHCP فرایند آدرس‌دهی به گره‌های شبکه را تسریع می‌کند و مانع از آن می‌شود تا آدرس آی‌پی تکراری به دستگاه‌ها تخصیص داده شود. بااین‌حال، گاهی اوقات باید پروتکل فوق غیرفعال شود و سرپرست شبکه به شکل ایستا به تجهیزات آدرس آی‌پی تخصیص دهد.
سرور فایل (File Server) قابلیتی است که یک مکانیزم ذخیره‌سازی متمرکزی ارائه می‌کند تا سیستم‌ها و کاربران شبکه بتوانند به ساده‌ترین شکل به اسناد دسترسی داشته باشند. در این حالت، کاربرانی که وظایف کاری مرتبطی دارند با دریافت مجوزهای مربوطه این توانایی را پیدا می‌کنند تا فایل‌هایشان را با استفاده از File Server در شبکه به اشتراک بگذارند.
سرویسهای (Print Services): قابلیت فوق کمک می‌کند سرور چاپ و وظایف چاپگر شبکه را در یک مکان واحد متمرکز کنید. در این حالت، چاپگر شبکه بهگونهای پیکربندی می‌شود که کاربران درخواست چاپ خود را برای چاپگر واحد ارسال می‌کنند. در این حالت دیگر نیازی نیست تا چاپگرهای زیادی را برای کاربران تهیه کرده و به پیکربندی تک‌تک آن‌ها پرداخت. کاری که ویندوز سرور با استفاده از سرویسهای چاپ می‌دهد این است که بر صف‌های چاپ نظارت می‌کند.
خدمات به‌روزرسانی ویندوز سرور (WSUS): یک برنامه کامپیوتری و سرویس شبکه است که برای مدیریت وصله‌های محصولات مایکروسافت استفاده می‌شود. فرض کنید، شبکه متشکل از کامپیوترهای زیادی است که هر یک سیستم‌عامل‌های مختلفی دارند. همه این سیستم‌عامل‌ها باید به‌روز باشند تا هکرها به‌سادگی قادر به نفوذ به آن‌ها نباشند. طبیعی است اگر کارکنان بخش آی‌تی در نظر داشته باشند وصله‌های امنیتی را به شکل دستی روی تک‌تک کامپیوترها نصب یا آن‌ها را به‌روزرسانی کنند به زمان زیادی نیاز دارند، کاری که WSUS انجام می‌دهد این است که به‌روزرسانی‌ها را در بازه‌های زمانی مشخص به طور خودکار دریافت و روی همه کامپیوترها نصب می‌کند.
یکی از ویژگی‌های شاخص ویندوز سرور، عدم محدودیت در استفاده از سخت‌افزار است. درحالی‌که ویندوزهای معمولی حداکثر از 2 ترابایت حافظه پشتیبانی می‌کنند، اما ویندوز سرور تا ۲۴ ترابایت حافظه اصلی را پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، ویندوز سرور تا ۶۴ پردازنده مرکزی را هم‌زمان پشتیبانی می‌کند، در حالی که ویندوزهای معمولی حداکثر می‌توانند دو پردازنده را هم‌زمان استفاده کنند.
در حال حاضر، Windows Server 2022 جدیدترین نسخه ویندوز سرور است. طبیعتاً این نسخه در مقایسه با نسخه‌های قبلی ویژگی‌ها و قابلیت‌های جدیدی دارد. مدیریت بهتر سرورها و خوشه‌ها، بهبود ویژگی‌های امنیتی، اجرای برخی از نسخه‌های لینوکس در ماشین مجازی محافظت شده، بهبود مکانیزم‌های رمزنگاری از قابلیت‌های برجسته ویندوز سرور 2022 هستند.
منبع:shabakeh-mag
