ارز دیجیتال (Digital currency) ارزهایی هستند که به صورت الکترونیکی ذخیره و منتقل می‌شوند و مبنای آن‌ها صفر و یک است. همان‌طور که از واژه آن نیز بر می‌آید، ارز دیجیتال به هر ارزش ایجاد شده در بستر دیجیتال اشاره دارد. این مفهوم در مقابل واسطه‌های فیزیکی مانند اوراق بانکی یا سکه مطرح می‌شود.

ارز دیجیتال ویژگی‌هایی مشابه با ارزهای فیزیکی دارد، اما معمولاً تراکنش‌های انتقال سرمایه ارزهای دیجیتالی به‌صورت آنی و بدون مرز بین افراد قابل انجام است. ارزهای مجازی و رمزارزها (cryptocurrency) هر دو از نمونه‌های ارزهای دیجیتال هستند اما هر ارز دیجیتالی ارز مجازی یا رمزارز نیست.

پول‌های دیجیتال مانند پول‌های فیزیکی، برای خرید کالا و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرند اما می‌توانند به استفاده در مجامع خاص نیز محدود شوند. مثلاً می‌توان یک پول مجازی مخصوص یک بازی یا شبکه اجتماعی داشت. پول‌های دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم به عنوان «پول‌های غیرمتمرکز دیجیتال» شناخته می‌شوند؛ به این معنی که مرکزی برای تولیداین پول وجود ندارد.

زی‌کَش

زی‌کَش (Zcash) یک ارز رمزی است که با برخورداری از ساختار فنی متفاوت، از امنیت بیشتری نسبت به سایر ارزهای دیجیتال نظیر بیت کوین برخوردار است.

در واقع با وجود اینکه داده‌های مربوط به تراکنش با این زی‌کش روی زنجیره بلوکی ذخیره می‌شود، اطلاعاتی نظیر نشانی فرستنده، گیرنده و نیز مقدار مبلغ انتقال یافته همچنان محرمانه باقی می‌ماند. مقدار کل زی‌کش قابل استخراج نیز همانند بیت‌کوین ۲۱میلیون قطعه است.

زی‌کش در ۲۸اکتبر سال ۲۰۱۶، به عنوان یک فورک بیت‌کوین کار خودش را آغاز کرد. خالق اصلی زی‌کش برنامه‌نویسی به نام زوکو ویلکاس (Zooko Wilcox) است. او ابتدا کار خودش را با کار بر روی بیت‌کوین آغاز کرد اما به دلیل شفافیت تراکنش‌های بیت‌کوین، به فکر راهی رسید تا تراکنش‌های مخفی را برای کاربران شبکه به ارمغان بیاورد.

او با تغییرات گسترده در کدهای بیت‌کوین، زی‌کش را خلق کرد. ابتدا نام این پروتکل زیروکوین (Zerocoin) بود و سپس به زیروکش (Zerocash) تغییر نام داد و در نهایت نام زی‌کش (Zcash) برای آن انتخاب شد. برای زی‌کش هیچگونه جمع سپاری یا ICO ای برگزار نشد بلکه سرمایهٔ اولیه توسط سرمایه‌گذاران خصوصی جذب شد.

افرادی مانند راجر ور و فرد ارسام، بنیانگذار کوین بیس روی این پروژه سرمایه‌گذاری سنگینی انجام دادند.به طور کلی فرآیند آغاز استخراج به صرفه زی‌کش به شرح زیر است:

تهیه دستگاه‌های مخصوص ای‌سیک (ASIC) یا ریگ کارت گرافیک
ایجاد کیف پول زی‌کش به منظور دریافت زی‌کش‌های استخراج شده
آغاز استخراج با اجرای نرم‌افزارهای مورد نیاز و پیوستن به استخر استخراج

ریپل

ریپل (Ripple) نام یک رمزارز با علامت ( XRP ) و یک شبکه‌ی پرداخت آزاد است که این پول در آن معامله می‌شود. این شبکه در واقع یک سیستم پرداخت توزیع شده است. در وب‌سایت ریپل آمده‌است که هدف ریپل این است که مردم بتوانند از «باغ‌های محصور» شبکه‌های مالی خلاصی پیدا کنند.

باغ‌های محصور همان کارت‌های اعتباری، بانک‌ها، پرداخت‌های اینترنتی و سایر ابزارهای مالی هستند که دسترسی‌ها را محدود می‌کنند، برای تبادل پول کارمزد می‌گیرند و تأخیرهایی را در هنگام تراکنش بر مردم تحمیل می‌کنند.

ریپل یکی از ارزان‌ترین ارزهای دیجیتال موجود در بازارهای جهانی است که در چند ماه اخیر به دلیل رشد و توسعه چشمگیر ارزهای دیجیتال دیگر مانند بیت‌کوین (Bitcoin) و اِتریوم (Ethereum) مورد توجه بسیاری از نهادهای اقتصادی در سراسر دنیا قرار گرفته‌است. ریپل نیز مانند ارزهای دیجیتال دیگر از فناوری زنجیره بلوکی برای ذخیره اطلاعات خود استفاده می‌کند.

ریپل یکی از بزرگترین عرضه‌کننده‌ها و توسعه دهنده‌های فناوری زنجیره بلوکی است و تا به امروز توانسته‌است این فناوری را به خوبی در بین موسسات و شرکت‌های مختلف توسعه دهد.

ریپل یک پروتکل پرداخت متن باز است که به صورت متمرکز فعالیت می‌کند و از این نظر با بسیاری از ارزهای موجود در بازار کریپتو کارنسی که اغلب غیرمتمرکز هستند، متفاوت است.

ریپل که ابتدای دسامبر ۲۰۱۷با نرخ ۲۵سنت خرید و فروش می‌شد، موفق شد پس از عملیاتی شدن در شرق آسیا و روی خوش نشان دادن American Express و Santander رشد ارزش قابل توجهی را به خود ببیند و در اولین روز از سال ۲۰۱۸میلادی با نرخ ۲٫۳۰دلاری معامله شود و در این بازه زمانی رشد ۸۲۰درصدی را شاهد باشد.

برخی از سرمایه‌گذاران معتقدند که ریپل در آینده به پرداخت‌های بین‌المللی سرعت خواهد بخشید و به همین خاطر باید شاهد رشد ارزش بیش از پیش این ارز مجازی بود. حتی ادعا شده که ریپل جایگزینی برای سوئیفت خواهد بود. هدف اصلی ریپل ارائه سرویس و خدمات به بانک ها و موسسات مالی می باشد.

ان‌اکس‌تی

ان‌اکس‌تی (Nxtcoin)، نوعی ارز رمزی است. در آبان‌ماه سال ۱۳۹۲، توسعه‌دهنده این ارز به نام BCNext، شبکه مورد نیاز این ارز را راه‌اندازی کرد. پس از چندی، کد منبع این ارز رمزی در دسترس همگان قرار گرفت.

الگوریتم طراحی شده برای این ارز به گونه‌ای است که برای رسیدن به توافق در انجام معاملات، از الگوریتمی به نام گواه بر سهام استفاده می‌شود. کل پول موجود در این ارز رمزی از ابتدای کار در اختیار سهامداران قرار گرفته‌است و برای به دست آوردن پول ان‌اکس‌تی، تنها راه خریداری این پول از صاحبان قبلی است.

به این ترتیب کل پول در این ارز رمزی همیشه مقداری ثابت دارد و بر خلاف بیت‌کوین، استخراج یا همان ماینینگ معنی ندارد. طبق ادعای خالق این ارز رمزی، امکان ایجاد ارزهای جدید بر پایه سیستم موجود در ان‌اکس‌تی وجود دارد.

دش

دش (Dash) یک رمزارز متن باز و همتا به همتا و نیز یک سازمان نامتمرکز خودگردان است. این رمزارز در گذشته با نام دارک کوین و نیز اکس کوین شناخته می‌شد.

دش امکان تراکنش آنی و غیرقابل ردگیری را فراهم می‌سازد. از مجموع دش‌های استخراج شده، ۴۵درصد به استخراج‌کندگان و ۴۵درصد به سرورهای موسوم به ابرگره (مسترنود) می‌رسد و ۱۰درصد نیز به عنوان منبع مالی فعالیت سازمان خودگردان دش ذخیره می‌شود.

این رمزارز در ژانویه ۲۰۱۴برای اولین بار توسط ایوان دافیلد (Evan Duffield) و با نام اکس‌کوین (Xcoin) عرضه شد. پس از مدتی نام این رمزارز به دارک‌کوین (Darkcoin) تغییر یافت و در نهایت در مارس ۲۰۱۵نام دش بر آن گذاشته شد. عبارت دش در انگلیسی از ترکیب دو واژه انگلیسی به معنای «پول دیجیتال» به دست آمده است.

اتریوم

اتریوم (Ethereum‎) یک پلتفرم عمومی متن‌باز، زنجیره بلوکی-محور با رایانش توزیع‌شده است که دارای قابلیت قرارداد هوشمند است. این پلتفرم ماشین مجازی تورینگ کامل اتریوم (EVM) را فراهم می‌آورد، اسکریپت‌ها را با استفاده از شبکه بین‌المللی گره‌های عمومی اجرا می‌کند.

اتریوم همچنین یک توکن ارز رمزپایه به نام «اتر» ارائه می‌کند، که بین حساب‌ها قابل انتقال بوده و می‌تواند به گره‌های شرکت‌کننده برای محاسباتی که انجام داده‌اند پرداخت شود. گَس، سازوکار کار داخلی قیمتگذاری است که برای جلوگیری از اسپمینگ و مکان‌یابی منابع روی شبکه به کار گرفته می‌شود.

آتریوم کلاسیک

آتریوم کلاسیک یک پلت فرم محاسباتی توزیع شده مبتنی بر بلاک چین متن باز و دارای قابلیت قرارداد (برنامه‌نویسی) هوشمند است. از نسخه اصلاح شده اجماع ناکاموتو از طریق انتقال حالت مبتنی بر معامله که در یک ماشین مجازی عمومی آتریوم اجرا می‌شود پشتیبانی می‌کند.

آتریوم کلاسیک تاریخچه اصلی و بدون تغییر شبکه آتریوم را حفظ می‌کند. شبکه اصلی پروژه آتریوم در ابتدا از طریق مرز در تاریخ ۳۰ژوئیه ۲۰۱۵منتشر شد. با این وجود، به دلیل هک شدن یک پروژه شخص ثالث، بنیاد آتریوم در ۲۰ژوئیه ۲۰۱۶نسخه جدیدی از شبکه اصلی آتریوم را ایجاد کرد با تغییر وضعیت نامنظمی که پاک شد سرقت DAO از تاریخ بلاک چین آتریوم.

بنیاد آتریوم علامت تجاری آنها را در نسخه جدید و تغییر یافته بلاک چین آتریوم اعمال کرد. نسخه قدیمی و بدون تغییر آتریوم تغییر نام یافت و به عنوان آتریوم کلاسیک ادامه یافت. رمز اتر بومی آتریوم کلاسیک یک ارز رمزنگاری شده‌است که در صرافی‌های ارز دیجیتال تحت نماد تیکر ETC معامله می‌شود.

اتر به عنوان پاداش به گره‌های شبکه برای فرایندی شناخته می‌شود که به عنوان استخراج شناخته می‌شود و محاسبات انجام شده در EVM آتریوم کلاسیک را تأیید می‌کند. در ۱۱دسامبر ۲۰۱۷اجرا شد، سیاست پولی فعلی ETC به دنبال همان اهداف مکانیکی، الگوریتمی و محدود بودن بیت کوین است. ETC می‌تواند با هزینه معاملات شبکه یا سایر دارایی‌ها، کالاها، ارزها، محصولات و خدمات مبادله شود.

دیجیتال نوت

دیجیتال نوت (DigitalNote) که سابقاً با نام DNote ارائه می شد، نوعی ارز رمز است که بر پایه پروتکل CryptoNote گسترش یافته‌ و در می ۲۰۱۴معرفی شد.

در دیجیتال نوت حریم شخصی کاربران به وسیله RingCT حفظ می‌شود و تراکنش‌ها فقط به وسیله فرستنده و گیرنده قابل مشاهد هستند. همچنین امکان ارسال پیام‌های رمز نگاری شده غیرقابل ردیابی تقریباً بدون کارمزد وجود دارد.

دیجیتال نوت از الگوریتم در هم سازی CryptoNight استفاده می‌کند که به صورت تئوری امنیت بیشتری نسبت به SHA-256دارد و در مقابل حملات دستگاه ASIC مقاوم است.برای محاسبه تابع در هم سازی CryptoNight به حافظه کش زیادی نیاز است به همین خاطر سرعت محاسبه این الگوریتم در مقایسه با تابع‌های مشابه بسیار پایین است.

بایت کوین

بایت کوین (BYTE COIN) یک ارز دیجیتال غیرقابل ردیابی است که با نماد BCN نمایش داده می‌شود که از امضاهای حلقوی CryptoNote برای ایجاد تراکنش‌های ناشناس استفاده می‌کند. به عبارت دیگر یک ارز رمزنگار غیرمتمرکز و خصوصی که با توجه به متن باز بودن آن قابلیت استخراج را نیز دارا می‌باشد.

بزرگترین مزیت استفاده از شبکه بایت کوین برای انجام تراکنش‌ها ناشناس، غیرقابل ردیابی و بدون کارمزد بودن است و می‌توانید از آن برای دریافت و انتقال پول با اطمینان از این که این تراکنش‌ها توسط شخص سومی ردگیری نمی‌شود، استفاده کنید.

از آنجا که بایت کوین در درجه اول یک سیستم پرداخت همتا به همتا است، در نتیجه بسیاری از کاربردهای بیت کوین را دارد. سکه‌های بایت کوین که با نماد BCN نمایش داده می‌شود به تدریج گران‌تر می‌شوند چرا که در این شبکه محدودیت استخراج و تولید ۱۸۴٫۴۷میلیارد بایت کوین وجود دارد که در زمان نگارش این مقاله در حدود ۴۵۰ میلیون عدد از این ارز برای استخراج باقیمانده است.

این به آن معناست که میزان سکه موجود در چرخه هیچ‌گاه از این مقدار بیشتر نمی‌شود و این خود از عوامل افزایش ارزش یک ارز دیجیتال است. از طرفی مقدار بایت کوینی که در هر ۱۲۰ثانیه در شبکه استخراج می‌شد در ابتدای سال ۲۰۱۵در حدود تعداد ۶۴۰۰۰عدد BCN بوده که در حال حاضر به دلیل سختی شبکه کاهش یافته و به حدود ۱۷۰۰عدد در هر دو دقیقه رسیده‌است.

مونرو

مونرو یک ارز مجازی منبع باز رمز نگاری شده بر اساس رمزارز است که در مارس سال 2014 با تمرکز بر حفظ حریم خصوصی با تمرکززدایی و مقیاس پذیری ایجاد گردید. این ارز مجازی در سیستم عامل های Windows, MacOS, Linux, Android و FreeBSD قابل اجرا است.

مونرو با استفاده از یک دفتر کل به ثبت معاملات می‌پردازد در حالی که واحدهای جدید از طریق یک فرایند به نام استخراج، ایجاد شده‌است. مونرو قصد دارد با هدف بهبود وضعیت موجود ارز رمز پایه، از طریق گمنام کردن فرستنده، گیرنده و مقدار هر معامله ایجاد شده و همچنین شرایط برابر برای فرایند استخراج این ارز، گام بردارد.

زد کوین

در اواخر سال ۲۰۱۴، پورامین اینسام، دانشجوی کارشناسی ارشد انفورماتیک امنیت از دانشگاه جان هاپکینز مقاله ای را در مورد اجرای پروتکل زرو کوین در یک ارز رمزنگاری شده با متیو گرین به عنوان عضو هیئت علمی نوشت.

پروژه ایجاد ارز رمزپایه مستقل با اجرای پروتکل زروکوین مونتا نامگذاری شد. در ۲۸سپتامبر ۲۰۱۶، زدکوین، اولین ارز رمزنگاری شده برای اجرای پروتکل زروکین، توسط پورامین اینسام و تیم آن راه اندازی شد.

راجر ور و تیم لی سرمایه گذاران اولیه زدکوین بودند. پورامین همچنین مبادله ای به نام استانج ایجاد کرد که می‌تواند بات تایلند را مستقیماً به زدکوین تبدیل کند.

لایت‌کوین

لایت‌کوین (Litecoin) به اختصار LTC یک ارز رمزپایه همتا همتا و پروژه نرم‌افزاری منبع باز منتشر شده تحت مجوز MIT/X11است. از بیت کوین الهام گرفته شده و از لحاظ فنی تقریباً شبیه به بیت کوین (BTC), است. ایجاد و انتقال لایت کوین بر اساس یک پروتکل منبع باز است و توسط هیچ قدرت مرکزی مدیریت نمی‌شود.

ارز Litecoin یک ارز دیجیتال peer-to-peer و متن باز است که تحت لایسنس MIT/X11ساخته شده و تراکنش سکه ها بر پایه یک پروتکل متن باز انجام می شود. پس از بیت‌کوین و اتریوم، لایت کوین هفتمین ارز رمزپایه واقعی از نظر بازار سرمایه است.

لایت کوین دو الگوریتم ایجاد کرد که به نوبه‌ی خود آن را متفاوت از سایر ارزهای دیجیتال نشان داد، که نام های آن شبکه لایتنینگ (Lightening Network) و Segregated Witness می‌باشد. این دو الگوریتم اجازه می‌دهد کاربران معاملات بیشتری را در زمانی کمتری انجام دهند. این شامل حجم بیشتری از مبادلات با سرعت بالا و هزینه های کم می‌شود.

دُوْج‌کوین

دُوْج‌کوین یا دوژکوین (Doge Coin) با نماد Ð و با واحد اختصاری «DOGE» یک ارز دیجیتال از نوع رمزارز است. این ارز نخستین‌بار در سال ۲۰۱۳میلادی معرفی شد و قصد دارد به عنوان پول مجازی شبکه‌های اجتماعی برای ارسال پاداش و انعام و پرداخت‌های نفر به نفر در این فضا استفاده شود.

از تصویر یک سگ ژاپنی شیبا اینو به‌نام دوج به‌عنوان شانس‌بیار این ارز استفاده می‌شود. کارکرد دوج‌کوین بدین ترتیب است که برای مثال افراد می‌توانند برای تقدیر از یک محتوای با ارزش در شبکه‌های اجتماعی مقداری دوج‌کوین به صاحب اثر ارسال کنند و بدین ترتیب علاوه بر پسندیدن متداول (همان لایک کردن)، تقدیر و تشکر مادی هم از پدیدآورنده به عمل آورند.

در حال حاضر کاربران در سایت ردیت می‌توانند از این سازوکار بهره ببرند. دوج‌کوین یک سال پس از معرفی در سال ۲۰۱۴، موفق شد ۶۰میلیون دلار سرمایه جذب کند و این روند همچنان ادامه پیدا کرد تا اینکه در اواخر ۲۰۱۷ارزش سرمایه آن به یک میلیارد دلار رسید. در مقام مقایسه با دیگر ارزهای رمزپایه، دوج‌کوین نرخ انتشار بالایی دارد و تا اواسط سال ۲۰۱۵نزدیک به ۱۰۰میلیون دوج‌کوین استخراج شده‌است.

بیت کوین کش

بیت کوین کش (Bitcoin Cash‎)یک رمزارز در دنیای ارزهای رمز پایه است که در سال ۲۰۱۷از روی شاخه زنجیره بلاکچین بیت کوین به دلیل تغییر در اندازه سایز هر بلوک و تغییراتی روی کد ایجاد شد.

این جدا شدن که به هارد فورک معروف است در ۱اوت سال ۲۰۱۷انجام شد و این فورک منجر به جدا شدن بیت کوین کش از بیت کوین شد. در آن زمان هر کس که دارنده مقداری بیت کوین بود، به همان میزان نیز بیت کوین کش دریافت کرد.

در ۱۵نوامبر سال ۲۰۱۸، این رمزارز دوباره به دو شاخه جدید به نام بیت کوین کش ABC و بیت کوین SV تقسیم شد و این موضوع بحث و جدال زیادی در مراجع خبری مرتبط با این حوزه ایجاد کرد.

بیت‌کوین

بیت‌کوین (Bitcoin) یک رمزارز و یک نظام پرداخت جهانی با کارکردهای مشابه پول بی‌پشتوانه است، اما از نظر حقوقی هنوز هیچ کشوری آن را به عنوان پول قانونی به رسمیت نشناخته‌است.

از نظر فنی بیت‌کوین نخستین پول دیجیتال نامتمرکز است، چرا که بدون بانک مرکزی یا مسئول مرکزی کار می‌کند. این شبکه همتابه‌همتا است و تراکنش‌ها مستقیماً و بدون واسطه میان کاربران انجام می‌شود.

گره‌ها با استفاده از فناوری رمزنگاری (Cryptography)،این تراکنش‌ها را بازبینی می‌کنند و در یک دفتر کل توزیع‌شده همگانی که به آن زنجیره بلوکی گفته می‌شود، ضبط می‌کنند. بیت‌کوین را شخص یا گروهی از اشخاص ناشناس تحت نام ساتوشی ناکاموتو اختراع کرد و در سال ۲۰۰۹به عنوان یک نرم‌افزار متن‌باز عرضه شد.

ارزش بیت کوین از سال ۲۰۱۶تا ۲۰۲۱. ارزش یک بیت کوین از مقدار ۷۸۹دلار در ماه دسامبر سال ۲۰۱۶به حدود ۵۷هزار دلار در فوریه ۲۰۲۱رسیده‌است. هیچ‌کس مالک شبکه بیت‌کوین نیست و مانند ایمیل، کاربران بیت‌کوین هستند که آن را کنترل می‌کنند.

کاربردهای بیت‌کوین در هیچ‌کدام از دیگر سامانه‌های پرداخت یافتنی نیست. بیت‌کوین‌ها عموماً از راه فعالیت‌های استخراج که همان فرایند پردازش تراکنش‌های بیت‌کوین است، به‌دست می‌آیند. این روش مستلزم در اختیار داشتن رایانه‌ها و سخت‌افزارهای قدرتمندی است.

خرید بیت‌کوین از صرافی‌های رمزارز

همچنین برخی از وب سایت‌های بخت‌آزمایی، به کاربران خود بیت‌کوین می‌دهند. می‌توان با پذیرفتن بیت‌کوین به عنوان وجه پرداختی در برابر کالا یا خدمات، بیت‌کوین به دست آورد.